استفاده از انواع پروتز چشم به فرد این امکان را می دهد که به طور طبیعی بینایی خود را به دست آورد و در فعالیت های روزانه شرکت کند. علاوه بر این، ظاهر چشم مصنوعی می تواند به فرد اعتماد به نفس بیشتری در زندگی روزمره بدهد و از عواقب روانی و اجتماعی از دست دادن چشم جلوگیری کند. در این مقاله از کلینیک بیناسا میخواهیم انواع پروتز چشم را به شما عزیزان معرفی کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
انواع پروتز چشم مصنوعی
انواع چشم مصنوعی یا پروتزهای چشمی به شکل و مواد آنها بستگی دارد. در زیر برخی از انواع رایج چشم مصنوعی آورده شده است:
چشم مصنوعی ساده: این نوع چشم مصنوعی از زاویه ای تشکیل شده است که در عمق حفره چشم قرار دارد و ظاهر یک چشم طبیعی را بازسازی می کند. این نوع چشم ها معمولا از پلاستیک ساخته می شوند و در اندازه ها و شکل های مختلف موجود می باشند.
چشم مصنوعی متحرک: این نوع چشم مصنوعی قابلیت حرکت و چرخش هماهنگ با چشم طبیعی را دارد. این فرصت با مکانیسم های دقیق داخل پروتز فراهم می شود. چشم مصنوعی متحرک معمولاً از سیلیکون ساخته می شود و برای بهبود ظاهر و عملکرد چشم استفاده می شود.
چشم مصنوعی الکترونیکی: این نوع چشم مصنوعی دارای فناوری پیشرفته تری است و از سیستم های الکترونیکی برای بهبود بینایی استفاده می کند. این سیستم ها شامل حسگرها، پردازنده ها و الکترودهایی هستند که سیگنال های بصری را به امواج الکتریکی تبدیل کرده و به مغز منتقل می کنند.
چشم مصنوعی ترکیبی: این نوع چشم مصنوعی کامپوزیت از ترکیبی از قطعات مختلف و فناوری های متعدد برای بهبود بینایی استفاده می کند. این ممکن است شامل ترکیبی از قطره های چشم مصنوعی، پروتزهای متحرک و قطعات الکترونیکی باشد.
استفاده از هر نوع چشم مصنوعی به نیازها و شرایط خاص فرد بستگی دارد. انتخاب درست باید توسط یک تیم پزشکی مجرب انجام شود که بهترین راه حل را برای بازگرداندن بینایی به فرد ارائه دهد.
نحوه ساخت انواع پروتز چشم مصنوعی
پس از جراحی چشم، بیمار حدود 8-6 هفته زمان نیاز دارد تا تورم و التهاب ناحیه آسیب دیده برطرف شود و آماده اندازه گیری کاپ چشم توسط چشم پزشک شود. پس از اندازه گیری ها، اپتومتریست فرآیند قالب گیری را انجام می دهد. برای دستیابی به نتیجه بهتر، ناحیه سفید چشم، مردمک و عنبیه معمولاً با دست رنگ می شوند. نتیجه یک چشم مصنوعی با جزئیات بیشتر است که ظاهر طبیعی تری دارد و بیشتر شبیه یک چشم واقعی انسان است. اگر مراحل ساخت چشم مصنوعی به درستی انجام شود، معمولاً تشخیص آن از چشم انسان سالم غیرممکن است.لازم به ذکر است که این پروتزها نیز مانند چشم واقعی انسان تا حدودی قابلیت حرکت در جهات مختلف را دارند. در چشم هایی که تخلیه به طور کامل انجام می شود، این حرکت با اتصال ماهیچه های چشم به ایمپلنت چشم انجام می شود.
همچنین لازم به ذکر است که حرکت پروتزهای چشمی کاملاً شبیه حرکت چشم سالم انسان نخواهد بود و در بهترین حالت حدود 70 درصد از حرکت چشم سالم را پوشش خواهد داد. اما حتی در این حالت نیز اگر بیمار حرکات چشم خود را کنترل کند، دیگران متوجه استفاده وی از پروتز نمی شوند و این باعث افزایش اعتماد به نفس او برای حضور در جامعه می شود. همچنین باید توجه داشت که چشم های مصنوعی به نور محیط حساس نیستند و بخشی از مردمک به نور واکنش نشان نمی دهد و در نور کم یا زیاد محیط منقبض یا بزرگ نمی شود. اساساً نقاشی مناسب برای چشم انسان سالم به صورت استاندارد روی فرم اکریلیک انجام می شود.
جنس انواع پروتز چشم مصنوعی
چشم های مصنوعی معمولا در دو نوع اکریلیک (PMMA) و شیشه ای (GLASS EYE) ساخته می شوند. پروتزهای شیشه ای به دلیل شکنندگی و عدم امکان ساخت به روش ریخته گری امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند. برخلاف چشم های مصنوعی شیشه ای، پروتزهای اکریلیک نشکن هستند و با قالب گیری مردمک چشم بیمار ساخته می شوند. اگر پلک ها غیرطبیعی نباشد و مردمک در وضعیت خوبی باشد، پروتز چشمی به هیچ وجه تشخیص داده نمی شود. پروتز چشم باید توسط متخصص و مرکز معتبر ساخته شود. با توجه به حساسیت جسم، قبل از مراجعه به مراکز چشم مصنوعی حتما در مورد مرکز تحقیق کنید و از اصل بودن آن اطمینان حاصل کنید.
اجزای تشکیل دهنده پروتز چشم مصنوعی
پروتز چشم از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که در ادامه به شرح آن می پردازیم.لایه بیرونی چشم که بیضی شکل است و در واقع قسمت سفید چشم را تشکیل می دهد.قسمت رنگی یا قسمت مرکزی پروتز که جایگزین مردمک و عنبیه چشم می شود.از آنجایی که ناحیه مرکزی چشم نیاز به طراحی و رنگ آمیزی با دقت بالایی دارد، این کار باید توسط افراد واجد شرایط و متخصص در این زمینه انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود لازم به ذکر است که به دلیل رنگ آمیزی مردمک و بخشی از عنبیه، این قسمت از پروتز مانند یک چشم واقعی کوچک و بزرگ نمی شود، بلکه فقط مشابه چشم انسان سالم طراحی شده است. شایان ذکر است استفاده از پروتز به جای چشم معیوب باعث عملکرد صحیح پلک می شود و این موضوع را می توان یکی از مزایای استفاده از چشم مصنوعی دانست. به طور معمول، به دلیل مشکلاتی که ممکن است در طول زمان ایجاد شود، پروتز نیازی به پرداخت بیش از یک بار در سال توسط اپتومتریست ندارد. علاوه بر این، عمر مفید هر پروتز از 5 تا 7 سال است.
مواد تشکیل دهنده انواع پروتز چشم مصنوعی
یک چشم مصنوعی یا چشم مصنوعی معمولاً از موادی ساخته می‌شود که می‌توانند به خوبی با بافت‌های اطراف تعامل داشته باشند و همچنین سبک و بادوام هستند. مواد مورد استفاده در ساخت پروتز چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
پروتزهای سخت: این نوع پروتزها معمولاً از موادی مانند پلاستیک اکریلیک، پلاستیک پلی متیل متاکریلات (PMMA) یا سیلیکون استفاده می کنند. این مواد به دلیل سبکی، شفافیت و مقاومت در برابر رطوبت و شرایط محیطی برای ساخت پروتزهای سفت و سخت مناسب هستند.
پروتزهای نرم: این نوع پروتزها معمولاً از سیلیکون نرم استفاده می کنند. سیلیکون نرم از نظر استحکام و انعطاف پذیری به بافت اطراف چشم نزدیکتر است و حس طبیعی تری را برای بیمار فراهم می کند.
پروتزهای هیبریدی: در برخی موارد پروتزهای مصنوعی چشم به صورت هیبریدی یعنی ترکیبی از مواد سخت و نرم ساخته می شوند. به عنوان مثال، یک پروتز ممکن است از یک پایه سفت تشکیل شده باشد که بخشی از چشم به شکل یک لنز سیلیکونی نرم به آن متصل است.
لازم است بدانید که مواد مورد استفاده در ساخت پروتز چشم بسته به مورد و نیازهای خاص بیمار ممکن است متفاوت باشد. در هر صورت انتخاب مواد مناسب برای پروتز چشم و تنظیم آن نیاز به مشاوره و توصیه های پزشک و تکنسین مجرب دارد.
حرکت انواع پروتز چشم مصنوعی
حرکت پروتز چشم بسته به نوع و طرح پروتز و همچنین روش تثبیت آن متفاوت است. در ادامه به چند روش متداول فیکس کردن پروتز چشم و حرکات احتمالی اشاره خواهم کرد:
پروتز ثابت چشم: در این نوع پروتز معمولاً پروتز به طور دائم در جای خود باقی می ماند و حرکت نمی کند. این نوع پروتز معمولاً با استفاده از چسب چشمی یا سایر لنگرهایی که به بازوهای پروتز متصل می شوند نصب و محکم می شوند.
پروتز متحرک چشم: در این نوع پروتز قسمت چشمی پروتز متحرک بوده و می تواند در جهات مختلف حرکت کند. این حرکات معمولاً با استفاده از مکانیسم های داخلی پروتز مانند چرخش محوری یا حرکت رو به جلو امکان پذیر می شوند.
پروتز متحرک چشم با کنترل الکترونیکی :برخی از پروتزهای مدرن از سیستم های الکترونیکی برای کنترل حرکت چشم مصنوعی استفاده می کنند. این سیستم ها معمولاً با استفاده از حسگرها و موتورهای الکترونیکی حرکت و حرکت دقیق چشم مصنوعی را ارائه می دهند. این نوع پروتزها معمولاً نیاز به برنامه ریزی و تنظیم اولیه توسط یک تکنسین مجرب دارند.
توجه داشته باشید که نحوه جابجایی و محکم شدن پروتز چشم به طراحی و تنظیمات خاص آن بستگی دارد و باید مطابق با نوع پروتز و دستورالعمل سازنده و پزشک مرتبط با آن از آن استفاده و تنظیم کنید. همچنین اگر به تازگی یک چشم مصنوعی دریافت کرده اید، بهتر است دستورالعمل های کاملی را در مورد نحوه استفاده، تنظیم و مراقبت از چشم مصنوعی خود از پزشک خود دریافت کنید.بسته به نوع پروتز در نظر گرفته شده برای چشم خشک شده توسط پزشک، شعاع حرکت پروتز چشم متفاوت خواهد بود. اگر ایمپلنت از مواد متخلخل جدیدتر ساخته شده باشد، بافت چشم و عروق خونی اطراف ایمپلنت ممکن است رشد کنند.برای اینکه پروتز بهتر حرکت کند، در حین جراحی پزشک باید ماهیچه های چشم را به ایمپلنت های متخلخل متصل کند. به این ترتیب برخی از حرکات به پروتز منتقل می شود و باعث حرکت بهتر پروتز می شود. علاوه بر این، با اتصال یک پین به پشت پروتز، می توان دامنه حرکت چشم را افزایش داد تا حرکت اجسام مطابق با چشم طبیعی ردیابی شود.
کلینیک تخصصی بیناسا به شما عزیزان در شناخت انواع پروتز چشم مصنوعی کمک کرده تا بتوانید به راحتی تصمیم درست را برای پروت چشم مصنوعی خود بگیرید. جهت اطلاعات بیشتر میتوانید به وب سایت بیناسا مراجعه کنید و یا با شماره های درج شده در وب سایت با مشاوران ما در تماس باشید.