اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دارای چشم مصنوعی یا پروتز چشم باشد حتما نحوه مراقبت از پروتز چشم برایتان مهم است. نگهداری از یک شی خارجی که تاثرر مستقیمی بر ظاهر و زیبایی شما دارد جزو مهم ترین مسائل است. در این مقاله می خواهیم در مورد نحوه مراقبت از چشم مصنوعی به بحث و بررسی بپردازیم. با کلینیک فوق تخصصی بیناسا همراه باشید.
پروز چشم یا چشم مصنوعی چیست؟
پروتز چشم در کاسه چشم آسیب دیده قرار می گیرد. در صورتی که کل چشم به دلیل آسیب دیدگی خارج شود پروتز چشمی جای آن قرار می گیرد و مانع از این می شود که کاسه چشم گسترش پیدا کند و فضای خالی را پر می کند.
پروتز چشم یک شی خارجی است که بینایی را بهبود نمی بخشد و در واقع هیچ ارتباطی با عصب چشمی ندارد. بنابراین فرد با داشتن پروتز چشم همواره قدرت بینایی ندارد. این شی در واقع یک ایمپلنت است که برای همیشه درون کاسه چشم قرار می گیرد و قابل برداشتن می باشد. بنابراین می بایست نحوه مراقبت از پروتز چشم را بدانید.
چشم پروتزی روی ایمپلنت داخل چشمی قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل چشمی یک دستگاه گرد سفت جداگانه ای است که با جراحی و برای همیشه داخل کاسه چشم قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل چشم اغلب با یک بافت زنده یا ماده بالشتی مصنوعی قبل از قرار گیری پوشانده می‌شود. پروتز چشم روی ایمپلنت داخل چشم قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل چشمی یک دستگاه گرد، سفت و جداگانه ای است که با جراحی و برای همیشه داخل کاسه چشم قرار می‌گیرد.
ایمپلنت داخل چشم اغلب با یک بافت زنده یا ماده بالشت مانند مصنوعی قبل از قرار گیری پوشانده می‌شود. فاصله بین جراحی تخلیه چشم و قرار دادن پروتز بستگی به نظر پزشک دارد. معمولا اولین پروتز چشم باید بین 2 تا 4 هفته پس از عمل تخلیه چشم در کاسه چشم قرار داده شود. استفاده از پروتز چشم، هم برای مسائل زیبایی و هم برای مسائل بهداشتی توصیه می‌شود. همچنین قابل ذکر است که حفره چشم در صورت خالی ماندن برای مدت طولانی کوچک می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا چشم مصنوعی با قابلیت دید واقعی وجود دارد؟
نحوه مراقبت از پروتز چشم
روش های مراقبت از پروتز چشم
برخی از نکاتی که به هنگام استفاده از پروتز چشم می بایست در نظر داشته باشید به شرح زیر می باشد:
- همیشه پیش از دست زدن به چشم مصنوعی، دست‌های خود را به طور کامل بشویید تا آلودگی روی پروتز را نپوشاند.
- فقط در مواقع ضروری چشم مصنوعی را از جای خود خارج کنید.
- پیش از استفاده از چشم مصنوعی، درِ توالت فرنگی و همچنین درِ سوراخ سینک دستشویی و روشویی را ببندید.
- چشم مصنوعی را با صابون ملایم و آب بشویید. توصیه می‌شود برای این کار از شامپو بچه استفاده کنید. هیچ‌گاه از مواد ساینده و الکل استفاده نکنید؛ چرا که به پروتز آسیب دائمی وارد می‌کنند.
- برای پاک کردن اطراف پلک چشم از لیف حمام مرطوب یا گوش‌پاک‌کن استفاده کنید.
- در صورت خشکی چشم، با پزشک متخصص چشم یا متخصص سازنده پروتز چشم جهت روان‌سازی پروتز مشورت کنید.
- در صورت بروز عفونت یا هرگونه مشکل مرتبط با چشم باید به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.
- چشم مصنوعی بایستی حداقل یک بار در سال بوسیله متخصص سازنده پروتز چشم ارزیابی و پولیش شود. پولیش کردن به معنی رفع هرگونه ناصافی بر روی سطح چشم مصنوعی می‌باشد. در مورد کودکان نیز تمیز و پولیش کردن بایستی هر سه تا شش ماه انجام شود.
آیا می توان با پروتز چشم شنا کرد؟
شنا کردن با وجود استفاده از پروتز چشم مانعی ندارد؛ ولی در صورت شیرجه زدن، اسکی روی آب یا باز کردن چشم زیر آب بایستی از عینک شنا استفاده کنید تا از خارج شدن پروتز جلوگیری شود.
ایا می توان پروتز چشم را برای مدت طولانی خارج کرد؟
در صورتی‌که چشم مصنوعی را برای زمان بیش از چند دقیقه خارج می‌کنید، آن را درون یک محفظه حاوی آب قرار دهید. پروتز در صورتی که درون محفظه حاوی آب نباشد ممکن است با خشکی مواجه شود.
بیشتر بخوانید: انواع روش های تخلیه چشم
نحوه مراقبت از پروتز چشم
آیا پروتز چشم به بینایی چشم سالم آسیبی وارد می کند؟
برای محافظت از چشم سالم بایستی از عینک (با لنز پلی‌کربنات) استفاده شود. در صورت تمایل به استفاده از عینک‌های زینتی با متخصص سازنده پروتز چشم مشورت کنید.
نرم کننده های پروتز چشم چیست؟
کسانی که از پروتز چشم استفاده می کنند اغلب دچار خشکی چشم و یا التهاب می شوند و ممکن است به سختی پلک بزنند. برخی از مواردی که باعث خشکی پروتز چشم می شود شرایط آب و هوایی نامناسب، گرد و غبار، باد و تهویه هوا و … می باشد. از نکات مراقبت از پروتز چشم می توان به این مورد اشاره کرد که می بایست مانع از خشکی آن شوید.
برای اینکه یک قطره چشم یا یک نرم کننده بر روی پروتز چشم خود استفاده کنید، یک قطره بر روی یکی از انگشتان تمیز خود قرار دهید و آن را سرتاسر پروتز بمالید. چند بار پلک بزنید و سپس چشم خود را ببندید و پوست خود را با یک دستمال پاک کنید تا هر گونه ماده اضافی از بین برود. نرم کننده‌های سیلیکونی را می‌توان در صورت نیاز مورد استفاده قرار داد. این نرم کننده‌ها را شب و روز می‌توان استفاده کرد. قطره‌های چشم آبکی رانیز در صورت نیاز می‌توان بکار برد.
اساسا، تمامی فعالیت‌های تفریحی با پروتز چشم مصنوعی مطابق معمول قابل انجام می‌شوند.کاسه چشم به خوبی از چشم مصنوعی محافظت می‌کند تا در طول فعالیت‌های ورزشی آسیبی به آن وارد نشود. در صورتی که می‌خواهید غواصی کنید، توصیه می‌شود که از چشم مصنوعی ساخته شده از آکریلیک استفاده کنید تا از به وجود آمدن فشار احتمالی خودداری کند.
نحوه تمیز کردن پروتز چشم
از دیگر نکات مراقبت از پروتز چشم می توان به تمیز کردن آن به طور مرتب اشاره کرد. چشم مصنوعی می بایست حداقل روزی یک بار تمیز شود. بهترین کار برای تمیز کردن این وسیله این است که آن را درون جعبه پلاستیکی اش قرار دهید و داخل آب ولرم بگذارید.
برای از بین بردن آلودگی‌های مستمر، چشم مصنوعی شیشه‌ای را به مدت 10 دقیقه در داخل آبی قرار دهید که در هر لیتر آن یک قاشق چای خوری نمک اضافه شده است. سپس آن را با یک برس نرم تمیز کنید. پس از آن، پروتز چشم را به طور کامل با آب خالص بشوئید.
خارج ساختن پروتز در شب ضرورتی ندارد. پروتز چشم در حفره چشم باید باقی بماند و تنها برای تمیز سازی باید از آن خارج شود، البته در صورتی که باعث ناراحتی فرد نشود. در صورتی که در طول شب پروتز چشمی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، باید تمیز شود و در یک محفظه بسته قرار داده شود. در موارد مخصوص، بهتر است در طول شب پروتز چشمی را مورد استفاده قرار ندهید، چشم پزشک در مورد این مساله توصیه‌هایی عرضه می‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت چشم مصنوعی
نحوه مراقبت از پروتز چشم
مراقبت های بعد از عمل پروتز چشم
پس از قرار دادن پروتز چشم می بایست بیمار چند روز اول استراحت کند. چون چند روز پانسمان برداشته نمی شود. مراقبت از زخم نیازی نیست و دور از انتظار نیست که پس از عمل بیمار درد شدیدی داشته باشد.
به همین سبب می بایست داروهای ضد تهوع همگی مصرف شود. همچنین برای جلوگیری از عفونت می بایست به مدت یک هفته آنتی بیوتیک مصرف گردد. پس از باز كردن پانسمان از بیمار خواسته خواهد شد كه به مدت 3 تا 4 هقته روزی 2-3 بار پماد آنتی بیوتیك داخل چشم عمل شده بگذارد. برای جلوگیری از چسبیدن پلك ها به بافت های زیرین ،داخل پلك ها كانفورمر (پوسته پلاستیكی) گذاشته می شود. پس از فروكش كردن التهاب یعنی حدود 6 تا 8 هفته بعد بیمار نزد اكولاریست (سازنده چشم ظاهری) فرستاده می شود تا پروتز نهائی (چشم شیشه ای) فیت شود.
